ΜΕ ΤΟ ΝΑΖΙ ΤΗΣ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ

Στην Αίγινα

Ηταν τέλη Αυγούστου του 1957 όταν το κινηματογραφικό συνεργείο του παραγωγού και σκηνοθέτη Ανδρέα Λαμπρινού κατέφθασε στο νησί της Αίγινας για τα γυρίσματα του «Διακοπές στην Αίγινα», της εμβληματικής, όπως απεδείχθη αργότερα, ταινίας για το νησί του Σαρωνικού. Εκείνα τα χρόνια τα σχολεία άνοιγαν την 1η Σεπτεμβρίου, επομένως το νησί είχε αρχίσει σιγά-σιγά να αδειάζει. Οι παραθεριστές επέστρεφαν στα σπίτια τους. Κατά κάποιον τρόπο λοιπόν η παραγωγή

πιάστηκε στον ύπνο, γιατί τα κέντρα στα οποία επρόκειτο να γίνουν σημαντικά γυρίσματα της κοσμοπολίτικης αισθηματικής περιπέτειας με τους Αλίκη Βουγιουκλάκη , Ανδρέα Μπάρκουλη και Λάμπρο Κωνσταντάρα ήταν άδεια. Η λύση ήταν οι ντόπιοι. Η παραγωγή στράφηκε για βοήθεια στους ελάχιστους κατοίκους που είχαν απομείνει, ανάμεσα στους οποίους και η εφηβική παρέα της 18χρονης τότε Μαίρης Γαλάνη-Κρητικού που λίγο αργότερα επρόκειτο να φύγει για σπουδές στο εξωτερικό. «Αν δεν κάναμε τους κομπάρσους από ΄δώ κι από ΄κεί, το φιλμ δεν θα γυριζόταν» λέει σήμερα χαμογελώντας η κυρία Γαλάνη-Κρητικού. «Και κάναμε κυριολεκτικά ό,τι μας ζητούσαν. Ολη η Αίγινα βρισκόταν στο πόδι και μόνον οι καφενόβιοι κάθονταν και παρακολουθούσαν τους ηθοποιούς. Πηγαίναμε στα κέντρα όπου χόρευε η Βουγιουκλάκη, στις πλαζ όπου έκανε μπάνιο κ.ο.κ.». Ωστόσο η παρέα της 18χρονης Γαλάνη-Κρητικού δεν είχε εντυπωσιαστεί και τόσο από τα γυρίσματα της ταινίας.

«Ημασταν παιδιά και το μυαλό μας βρισκόταν αλλού» λέει. «Ηταν η εποχή της “Καβουρίνας”, του αξέχαστου κλαμπ όπου πήγαινα με ποδήλατο, η εποχή των φλερτ και της αμπελοφιλοσοφίας στην ταράτσα του “Αιακείου”, του καφέμπαρ που είχε αντικαταστήσει το καφενείο του Καραγιάννη και είχε γίνει το κέντρο των συναντήσεών μας. Συζητούσαμε, φιλοσοφούσαμε, διερευνούσαμε ή διογκώναμε έναν μικρό έρωτα σε τραγωδία! Τα γυρίσματα των “Διακοπών στην Αίγινα” δεν ήταν παρά ακόμη μία περιπέτεια στη ζωή μας».

Ενας από τους ανθρώπους-«κλειδιά» στα γυρίσματα του «Διακοπές στην Αίγινα» ήταν ο Πάρις Ποταμιάνος , ένας «πανέξυπνος τεμπέλης» όπως αποκαλεί η κυρία Γαλάνη-Κρητικού τον συντοπίτη της που πλέον δεν ζει. «Ο Πάρις που είχε ταλέντο στη ζωγραφική, αν και δεν το αξιοποίησε ποτέ, ήταν ένας άνθρωπος-“πασπαρτού” που του άρεσε να ανακατεύεται με τους επωνύμους κάνοντας τα πάντα: από το να βάφει κοντάρια σημαίας ως και θελήματα στις βίλες. Επιστρατεύθηκε λοιπόν από την παραγωγή και έγινε για λίγο ηθοποιός αλλά και ο βασικός σύνδεσμος με τους κατοίκους της Αίγινας». O Ποταμιάνος είναι πολύ ευδιάκριτος στην ταινία, ένας παχουλός τύπος με λευκά ρούχα, ο «τσιτσερόνε» που έδειχνε την Αίγινα στη Βουγιουκλάκη και στον Κωνσταντάρα. Η κυρία Γαλάνη-Κρητικού μόλις προσφάτως έμαθε ότι ανάμεσα στους ντόπιους κομπάρσους της ταινίας ήταν και ο νυν δήμαρχος της Αίγινας Θεοδόσης Σακιώτης. «Δεν το είχα καν καταλάβει τόσα χρόνια, ώσπου μου το είπε ο ίδιος πριν από μερικές ημέρες, όταν η ταινία παίχτηκε ξανά στην τηλεόραση. Είναι ένα μικρό κοντοκουρεμένο παιδάκι που το έβαλαν σχεδόν με το ζόρι να καθήσει σε μια γωνιά για να είναι μέρος του πλάνου...».
Ενας από τους ηθοποιούς της ταινίας είναι και ο Μιχάλης Καλογιάννης, ένας εξαιρετικός ηθοποιός του Εθνικού που είχε αγοράσει σπίτι στην Αίγινα. «Ηταν τρομερός φοβητσιάρης» θυμάται η κυρία Γαλάνη-Κρητικού. «Οταν μια μέρα ταξιδεύαμε με το “Πίνδος” για Πειραιά με πολύ μεγάλη θαλασσοταραχή- τότε ο απόπλους δεν απαγορευόταν ακόμη- ο Καλογιάννης κρατιόταν από τη φούστα μου και φώναζε “Αγιε Νεκτάριε και δεσποινίς Γαλάνη, μη μ΄ αφήσετε να πνιγώ!”.Η τραγική ειρωνεία είναι ότι αυτός ο άνθρωπος, ενώ γλίτωσε από εκείνη τη φουρτούνα, πνίγη κε τελικά ύστερα από χρόνια έξω από το ίδιο του το σπίτι στην πλευρά του σπιτιού του Νίκου Καζαντζάκη....» .
Δεν έλειψαν βέβαια και οι αστείες καταστάσεις, κάποιες από τις οποίες αφορούσαν την ίδια τη Γαλάνη-Κρητικού. Σε μια σκηνή της ταινίας ο φακός τη «συλλαμβάνει» στην πλαζ με ένα παλαιότερό της φλερτ. «Ολοι γνώριζαν ότι η σχέση που είχαμε υποτίθεται ότι είχε τελειώσει. Οταν αργότερα ο πατέρας μου είδε το φιλμ και την κόρη του μαζί με τον νεαρό, έγινε έξαλλος!».
Την εποχή τού «Διακοπές στην Αίγινα» η Αλίκη Βουγιουκλάκη προσπαθούσε να καταξιωθεί στον κινηματογραφικό χώρο δουλεύοντας συγχρόνως στο θέατρο. Το φιλμ που περιγράφει τις αισθηματικές περιπέτειες ενός «γυναικά» και της κόρης του (Λ. Κωνσταντάρας- Αλίκη Βουγιουκλάκη) κατά τη διάρκεια των διακοπών τους στην Αίγινα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στο χτίσιμο της κινηματογραφικής καριέρας της. «Η αλήθεια είναι ότι ζούσαμε μέσα στα νάζια και τα καπρίτσια της Βουγιουκλάκη και την πολύ μεγάλη ευγένεια του Κωνσταντάρα » λέει η κυρία Γαλάνη-Κρητικού. «Θυμάμαι ότι η Βουγιουκλάκη έκανε μεγάλη φασαρία όταν την έπαιρναν προφίλ γιατί φαινόταν έντονα ο ποπός της. Η παρέα μου και εγώ δεν της πολυδίναμε σημασία και αυτό επίσης την εκνεύριζε. Οπως είπα, ζούσαμε πολύ ελεύθερα τότε, μεταξύ Αθηνών, Αίγινας και εξωτερικού. Τα νάζια της Βουγιουκλάκη δεν μας ενδιέφεραν. Τα κοιτάζαμε κάνοντας πλάκα».
Την ώρα που ο Ανδρέας Μπάρκουλης ήταν «απλώς ένα ωραίο αγόρι που δεν έκανε γκελ», ο Λάμπρος Κωνσταντάρας αφόπλιζε τους πάντες με τη γοητεία του. «Θυμάμαι μια μέρα μάλιστα που με σταμάτησε στον δρόμο και μου είπε “δεσποινίς, ήταν ζαχαροπλάστης ο μπαμπάς σας;”.Φορτσάτη τού απάντησα για πλάκα “όχι, φαρμακοποιός” ενώ ο πατέρας μου ήταν γιατρός».
Τα καπρίτσια της Αλίκης επιβεβαιώνονται και από τον σκηνοθέτη Ερρίκο Ανδρέου που συμμετείχε στην ταινία ως βοηθός σκηνοθέτη και επίσης εμφανίζεται ως κομπάρσος τριών διαφορετικών ρόλων: Ενός καμαρότου, ενός Αιγινίτη και ενός περαστικού (η κυρία Γαλάνη-Κρητικού έχει την εντύπωση ότι είχε χορέψει μαζί του σε μια σκηνή). Ο κ. Ανδρέου είχε συστηθεί στον Ανδρέα Λαμπρινό από τον Μάριο Πλωρίτη προκειμένου να αποκτήσει μια πρακτική εμπειρία για το πώς εργάζονταν τότε στον ελληνικό κινηματογράφο. «Η απίστευτη προχειρότητα των γυρισμάτων» δεν είχε καμία σχέση με αυτά που είχε μάθει σπουδάζοντας κινηματογράφο στην Ιταλία ή με τις επαγγελματικές συνθήκες των ξένων ταινιών στις οποίες δούλεψε αργότερα επειδή γυρίστηκαν στην Ελλάδα (ανάμεσά τους «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» και «Οι 300 Σπαρτιάτες»).
Οσον αφορά την Αλίκη Βουγιουκλάκη, «εκείνη την εποχή έκανε τα πρώτα της βήματα και είχε αρχίσει να καλλιεργεί το ταμπεραμέντο της σταρ» λέει ο κ. Ανδρέου. «Οι απαιτήσεις και το τουπέ της μικρής ανερχόμενης εκνεύριζαν τους παλαιότερους ηθοποιούς όπως ο Λάμπρος Κωνσταντάρας». Ωστόσο οι «Διακοπές στην Αίγινα» ήταν που τελικά έβαλαν τις βάσεις πάνω στις οποίες η Βουγιουκλάκη δημιούργησε τον τύπο της χαριτωμένης, αθώας αλλά και πονηρής και τσαχπίνας κοπελίτσας που θα την ακολουθούσε σε όλη την καριέρα της. Το παράξενο είναι ότι οι «Διακοπές στην Αίγινα» υπήρξαν η αιτία που αργότερα οι σχέσεις της Βουγιουκλάκη με τον σκηνοθέτη Ανδρέα Λαμπρινό ψυχράνθηκαν. «Η Βουγιουκλάκη δεν ήθελε να παραδεχθεί ότι ο Λαμπρινός την “έφτιαξε”, αλλά ήταν η αλήθεια».
Τα μόνα γυρίσματα των «Διακοπών στην Αίγινα» που έγιναν στην Αθήνα ήταν τα εσωτερικά του αριστοκρατικού σπιτιού στο οποίο λαμβάνει χώρα η ιστορία. Ολα τα υπόλοιπα έγιναν στο νησί. Οι κήποι έξω από το ίδιο αυτό σπίτι ήταν του σπιτιού του Χαρίλαου Τρικούπη που ανήκε στον Σταμάτη Φλώρο και σήμερα είναι ιδιοκτησία του Παναγή Βουρδούμη . «Το συνεργείο στριφογύριζε σε αρκετές περιοχές στα γυρίσματα της ταινίας» θυμάται η κυρία Γαλάνη-Κρητικού. Στο στέκι των επωνύμων, τον «Φάρο», μπαίνοντας από το λιμάνι στα δεξιά η κίνηση ήταν αρκετή όταν ο κόσμος πήγαινε για μπάνιο και στη συνέχεια για μεσημεριανό φαγητό. Στην οδό Τότη Χατζή βρίσκονταν τα καφενεδάκια και το κλασάτο ρεστοράν του «Στρατηγού» όπου γυρίστηκαν πολλές σκηνές χορού. Οσο για τη σκηνή όπου βλέπουμε τον Λάμπρο Κωνσταντάρα να παραφυλά παρακολουθώντας μια παντρεμένη κυρία που του αρέσει, είναι γυρισμένη μέσα στα στενά της πόλης.
Συμπληρωματικά γυρίσματα έγιναν στην «Αύρα», το «κέντρο των comme il faut λουτρών» όπως το αποκαλεί η κυρία Γαλάνη-Κρητικού. «Αν και οι περισσότεροι κάτοικοι της Αίγινας εκείνη την εποχή ήταν πολύ φτωχοί, οι πλούσιοι επώνυμοι που επισκέπτονταν το νησί ή είχαν χτίσει βίλες και είχαν ιδιοκτησίεςείχαν ευαισθησίες και έδειχναν κοινωνική πρόνοια» λέει η κυρία Γαλάνη-Κρητικού. «Ηταν σαν τους φεουδάρχες αλλά χωρίς αυτή τη νοοτροπία. Βοηθούσαν επί της ουσίας τον κόσμο του νησιού.Η οικογένεια Ροκ-Μελά, τα ξαδέλφια του αρχιτέκτονα Ντεκαβάλα.Ο Νίκος Καζαντζάκης που ήταν πάμπτωχος στην Κατοχή έτρωγε αργότερα σπίτι μας και έπαιζε τάβλι με τον πατέρα μου. Επίσης δανειζόταν βιβλία από τη βιβλιοθήκη της μητέρας μου.Τον Καποδίστρια τον φωνάζαμε μπαρμπα-Γιάννη.Αυτή η ιστορία της Αίγινας δεν υπάρχει σε άλλα νησιά.Ηταν το κοντινό νησί στην Αθήνα και όλοι αυτοί οι άνθρωποι έρχονταν και ανακατεύονταν με τον κόσμο.Ο Γιάννης Μόραλης που ήταν πολύ φίλος μου δεν ήταν απλώς ο κυρ Γιάννης για τον κόσμο αλλά έμπαινε στη λογική του κυρ Γιάννη και έδειχνε μια γνήσια σεμνότητα. Οι καιροί μπορεί να ήταν άγριοι εκείνη την εποχή, αλλά την ίδια ώρα είχαν μια ομορφιά, μια ουσία» καταλήγει η Μαίρη Γαλάνη-Κρητικού. «Δεν ήταν τόσο άχαρα όπως είναι τώρα».
Η Μαίρη Γαλάνη-Κρητικού,που εκτός των άλλων υπήρξε και συνεργάτις του «Βήματος» και του «Ταχυδρόμου» τη δεκαετία του 1960,μοιράζει σήμερα τον χρόνο της ανάμεσα στα Εξάρχεια και την Αίγινα,για την οποία έγραψε και εξέδωσε μόνη της το βιβλίο «Αίγινα» (αριστερά το εξώφυλλο του βιβλίου).Πρόκειται για ένα απάνθισμα από κείμενά της για την ιστορία και τους ανθρώπους του νησιού.Σήμερα το βασικό επάγγελμα της Μαίρης Γαλάνη-Κρητικού είναι καθηγήτρια γαλλικών.

Η κινηματογραφική καριέρα της Αλίκης Βουγιουκλάκη συνδέθηκε αρκετά με την Αίγινα,στην οποία ωστόσο,παρ΄ ότι κοντά στην Αθήνα,δεν έχουν γυριστεί ιδιαίτερα πολλές ταινίες.Το 1959, δύο χρόνια μετά το «Διακοπές στην Αίγινα»,η Βουγιουκλάκη έπαιξε στο δράμα του Μάριου Αδάμη «Η ζαβολιάρα»,γνωστό και ως «Θολό ποτάμι» (στην αριστερή φωτογραφία με τον Γιώργο Φούντα).Στην Αίγινα γυρίστηκε επίσης το «Ραντεβού της Κυριακής» (1960) του Ερρίκου Θαλασσινού με την Κάκια Αναλυτή και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ,αλλά και η κωμωδία του Νίκου Τσιφόρου «Τρεις κούκλες κι εγώ» (1960) με πρωταγωνιστή τον Ντίνο Ηλιόπουλο (στη δεξιά φωτογραφία σε σκηνή από την ταινία).Τέλος,το «Ταξίδι με τον έρωτα»,επίσης του Ανδρέα Λαμπρινού,που είναι η μοναδική ταινία η οποία «πάτησε» σε τέσσερα νησιά του Αργοσαρωνικού (Αίγινα,Πόρος,Υδρα και Σπέτσες).

Του ΓΙΑΝΝΗ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ από το ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ