ΑΝΑΠΟΛΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ: ΡΕΒΕΓΙΟΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ '60

Γράφει ο ΛΑΖΑΡΟΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗΣ*

Οι εκλογές της ‘’βίας και νοθείας’’ (της 29ης Οκτωβρίου) έχουν τραυματίσει βαθύτατα το πολιτικό σκηνικό. Ακόμα και την παραμονή των Χριστουγέννων η συμπολίτευση ΕΡΕ με την αντιπολίτευση (Ένωση Κέντρου και ΕΔΑ) βρίσκονται στα ‘’κάγκελα’’.
 Εκείνο το πρωί έχει δει το φως της δημοσιότητας η περίπτωση της ενορίας της Αγίας Παρασκευής Χαϊδαρίου. Από 973 ψήφους (από κοινού με την άλλη συνιστώσα της Δεξιάς, την Ένωση Λαϊκού Κόμματος) στις εκλογές της 12ης Μαϊου 1958, η ΕΡΕ έφτασε τις 2.153!
 Σε μία προσπάθεια να δικαιολογήσει τα ...αδικαιολόγητα, ο υπουργός Εσωτερικών Γεώργιος Ράλλης (ο μετέπειτα πρωθυπουργός) απαντά ότι ‘’το νόμιμον της εγγραφής των εκλογέων εις τους εκλογικούς καταλόγους και της εκδόσεως
εκλογικών βιβλιαρίων εξετάζει το Πρωτοδικείον. Και η κυβέρνησις έχει απόλυτον εμπιστοσύνην εις την κρίσιν της δικαστικής αρχής’’...
 Παραμονή Χριστουγέννων, ημέρα Κυριακή, του ‘’σωτήριου έτους’’ 1961, ώρα 4 το απόγευμα: Η μετεμφυλιακή Αθήνα (με το μετεμφυλιακό κράτος πάντοτε υπαρκτό) ετοιμάζεται για την ‘’Άγια Νύχτα’’. Στο σπίτι έχουν επιστρέψει τα περισσότερα μέλη κάθε οικογένειας. Είτε ανήκει η τελευταία στους πατρικείους, είτε στους πληβείους, αφού ΄΄μεσαία τάξη’’ μάλλον δεν υπάρχει...
 Οι πρώτοι  ετοιμάζονταν για μια φανταχτερή νύχτερινή έξοδο, οι δεύτεροι έκαναν το κουμάντο τους, για ‘’μια ρετσίνα και δυο μεζέδες’’ με συγγενείς και φίλους.

Το θέατρο στα ερτζιανά

 Όμως, εκείνη την ώρα πράττουν όλοι το ίδιο αφού στις 4.15 ακριβώς από τη συχνότητα του Β’ Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας θα μεταδοθεί η επίκαιρη Χριστουγεννιάτικη επιθεώρησις ‘’Της τύχης τα γραμμένα’’, ένα αποτέλεσμα της συγγραφικής συνεργασίας των Δημήτρη Γιαννουκάκη, Χρήστου Χαιρόπουλου και Γιώργου Οικονομίδη.
 Το ένα τέταρτο της ώρας περνά. ‘’Η παράστασις αρχίζει’’ μ’ένα εκλεκτό επιτελείο πρωταγωνιστών: Δημήτρης Μυράτ, Βούλα Ζουμπουλάκη, Νίκος Σταυρίδης, Νίκος Ρίζος, Στέλλα Στρατηγού καθώς και ο ελπιδοφόρος νέος Στέφανος Ληναίος  και Κώστας βουτσάς.
 Το ραδιόφωνο δυναμώνει, χάριν της βαρύκοης γιαγιάς που μερακλώνει κι εκείνη με το πλούσιο μουσικό πρόγραμμα της ραδιοφωνικής μετάδοσης της παράστασης που επιμελείται ο Λέανδρος, του οποίου μικρή κόρη είναι (η μετέπειτα διεθνούς φήμης καλλιτέχνης) η Βίκυ. Ερμηνευτές τρεις σπουδαίοι ηθοποιοί η μεγάλη Άννα Καλουτά, ο θρυλικός καρατερίστας Τάκης Μηλιάδης και η εκπάγλου καλλονής Μάριον Σίβα.

Ο Θρύλος του Πειραιά

 Μία ώρα αργότερα ανοίγει η πόρτα του σπιτιού και μπαίνει μέσα σε αυτό ο γιος, μαθητής της 8ης γυμνασίου. Επιστρέφει από το Στάδιο Καραϊσκάκη, όπου ο Ολυμπιακός αντιμετώπισε σε φιλικό αγώνα την αυστριακή Λασκ. Φουριόζος ρωτά τους υπόλοιπους, ακούγοντας το ραδιόφωνο στο...τέρμα ‘’τι έγινε ξεκινήσαμε το γλέντι από τώρα;’’
 ‘’Άστα αυτά’’, του λέει αυστηρά ο πατέρας, ‘’και πες μας τί έκανε η ομάδα’’.
 Κέρδισε 3-1 με τέρματα, στο 59΄ του Κυριάκου Καλκιτανίδη, του Ηλία Υφαντή στο 75΄ (με μια βολίδα από 30 μέτρα) και στο 89΄ του Γιώργου Σιδέρη.

Η Αλίκη στην Κύπρο

 Η ώρα φτάνει δύο λεπτά πριν από τις 6 και η ραδιοφωνική επιθεώρηση ολοκληρώνεται με τη...μουρμούρα πάλι του μαθητή της ογδόης: ‘’Είμαστε στημένοι μπροστά στο Philips του 1950 ενώ η τηλεόραση έχει φτάσει ακόμα και στην Κύπρο’’.
 ‘’Όλα τα ξέρεις εσύ. Πού το έμαθες κι αυτό;’’ του λέει  περιπαικτικά η μητέρα του, την ώρα που τοποθετούσε προσεκτικά το σάλι στους ώμους της πεθεράς της.
 ‘’Καλά τώρα, εσύ αγοράζεις τον ΘΗΣΑΥΡΟ, εγώ  τον διαβάζω;’’ Της απαντά και συνεχίζει: ‘’Διάβασα ότι η Αλίκη Βουγιουκλάκη τώρα που βρίσκεται στην Κύπρο για τις παραστάσεις του ‘’ Ωραία μου κυρία’’ θα εμφανιστεί κι εκεί...

Εθνική Λυρική Σκηνή

 Κι αν η (αργότερα, ακόμη περισσότερο) μαρτυρική μεγαλόνησος έκανε γρηγορότερα (στην Ελλάδα χρειάστηκαν άλλα πέντε χρόνια) το βήμα προς τη μικρή οθόνη, η Αθήνα είχε τα αυτιά στο ραδιόφωνο και τα μάτια –ενίοτε- στον κινηματογράφο και –αραιά και...πού- στο θέατρο. Ειδκά την ημέρα των Χριστουγέννων, που η Εθνική Λυρική Σκηνή, στο παραδοσιακό κτίριο της Ακαδημίας  61 θα παρουσιάζει τη ‘’Χριστίνα‘’ Θεόφραστου Σακελλαρίδη με την Ανθή Ζαχαράτου στον πρώτο ρόλο.

Μεγάλη οθόνη

  ‘’Το σινεμαδάκι’’, είτε σε α’, είτε σε β’ προβολή, πάντως, είναι πιο προσιτό. Με είσοδο ‘’για όλα τα βαλάντια’’. Και οι επιλογές, η μία καλύτερη από την άλλη:
- Στο «Άστρον» των Αμπελοκήπων ,στην «Έλλη» της Ακαδημίας , στο «Ρεξ»  της Πανεπιστημίου και στο «Σελέκτ» της Πατησίων «Ο Κλέαρχος  η Μαρίνα και ο Κοντός» των Νίκου Τσιφόρου και Πολύβιου Βασιλειάδη με τους Βασίλη Αυλωνίτη, Γεωργία Βασιλειάδου και Νίκο Ρίζο στους αντίστοιχους ρόλους
- Στον «Ορφέα» του κέντρου ( στον αύλειο χώρο του Αρσακείου, το επικό «Μπεν Χούρ» με τον Τσάρλτον Ίστον.
- Στο «Νέα Ελλάς» της οδού Αθηνάς, στο «Σινέ Παρί» της Πλάκας (στη χειμερινή αίθουσα τους σημερινού «Ζυγού») στου «Λαού» στον Κολωνό , στη «Βέρα» του Αιγάλεω, στο «Διάνα» του Αμαρουσίου και στο «Παρίς» της Κηφισίας η υπερπαραγωγή «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» με τους Γκρέγκορι Πεγκ, Ντέιβιντ Νίβεν, Άντονι Κουήν και Ειρήνη Παππά.
- «Σαρλώ ο μέγας» με τον Τσάρλι Τσάπλιν ,στον «Απόλλωνα» της Σταδίου και στο «Άντζελα» της Πατησίων.
- Αρμονία ( Πατησίων) , Παγκράτιον ( στο Παγκράτι) και «Παλλάς» της Νίκαιας προβάλουν την ταινία «Ο Ρόκκο και τ΄αδέλφια του» με τους Αλέν Ντελόν, Κλαούντια Καρτινάλε, Κατίνα Παξινού, Ρενάτο Σαλβατόρι και Σπύρο Φωκά.
- Ο «Κατήφορος» του Γιάννη Δαλιανίδη με τον Νίκο Κούρκουλο , τη Ζωή Λάσκαρη και τον Βαγγέλη Βουλγαρίδη στο «Αλκυών» της Αχαρνών ,στην «Έλενα» του Περιστερίου, στο «Κόσμος» στου Ψυρρή, στο «Κρύσταλ» στου Χαροκόπου και στην Καλλιθέα, στο « Μαμάι» του Μοσχάτου αλλά και στις πειραϊκές αίθουσες : Καλιφόρνια ( στην Αγιά Σοφιά), Λουξ ( στα Ταμπούρια) και «Απόλλων» στη Νίκαια.
- Η «Συνοικία το όνειρο» του Αλέκου Αλεξανδράκη σε σενάριο Τάσου Λειβαδίτη και Κώστα Κοτζιά που μετακόμισε από την περιοχή του Ασυρμάτου στους πρόποδες του Φιλοπάππου στην αίθουσα «Άστρον» της Παιανίας.
- Στις αίθουσες δευτέρας προβολής, όπως ο «Απόλλων» του Παλαιού Φαλήρου και ο «Ορφεύς» των Αγίων Αναργύρων , η «Λίζα και η άλλη» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, να ερμηνεύει «το σύννεφο έφερε βροχή» του Μάνου Χατζιδάκι , σε σενάριο Βαγγέλη Γκιούφα και σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου.
- Ο Νίκος Ρίζος είναι «το παιδί της πιάτσας» του Νίκου Τσιφόρου, στο «Αβέρωφ» της Λυκούργου και στο «Ιντεάλ» της Πανεπιστημίου.
- Στο «Αττικόν» της Σταδίου και στο «Ελληνίς» της Πατησίων «Τα απόρρητα της Νυρεμβέργης» με τους Σπένσερ Τρέισι, Μπαρτ Λάνκαστερ, Μάρλεν Ντίτριχτ, Μαξιμίλιαν Σελ και Μοντγκόμερι Κλίφτ.

Η Αθήνα τη νύχτα

 Πολλές είναι και οι επιλογές για νυχτερινή διασκέδαση- ρεβεγιόν στα κοσμικά κέντρα της πρωτεύουσας:
 «Πιέρο Λοβάτι» - ελληνοϊταλική ταβέρνα στην οδό Κυδαθηναίων στην Πλάκα και πιο κει, κοντά στο Πεδίον του Άρεως, τουλάχιστον δύο επιλογές . Στον «Κήπο Μουσείου» ο Μανώλης Χιώτης με τη Μαίρη Λίντα και στο « Esperanto» της οδού Χάμιλτον « το πιο χαρούμενο εις Αθήνας ρεβεγιόν με την έκπληξιν της εφετεινής χρονιάς, την καταπληκτικήν ορχήστρα του μαέστρου Γιώργου Σαϊτη, την μοναδική σε γλυκυτάτη φωνή Εύη Μυλοπούλου, τον μοντέρνο στυλίστα μας Τώνυ Βαβάτσικο, την πρωταγωνίστρια του κινηματογράφου Τιτίκα Γαϊτάνου, την χαριτωμένη μικρούλα Μπέμπα Τσέλα και κάτι στις τελευταίες εμφανίσεις των που δεν χρειάζονται λόγια διαφημίσεως : Τα ρώσικα μπαλέτα. Ταμπλ ντ’οτ δρχ. 120, τηλεφωνήσατε για το τραπέζι σας στον αριθμό 811.019. Τέϊον Δευτέρα- Τρίτη δρχ. 25», όπως αναφέρεται στη σχετική καταχώρηση στον ημερήσιο Τύπο.
Λίγο πιο ‘κει στην «Πεταλούδα» ( Λευκωσίας 12, πλατεία Αμερικής), ο Γιώργος Μουζάκης με την ορχήστρα του, την « ο μήνας έχει δεκατρείς» Ζωζώ Σαπουντζάκη , τη Τζένη Βάνου που απέσπασε το 2ο βραβείο στο Φεστιβάλ τραγουδιού Θεσσαλονίκης με το «Είμαι μόνη καλαμιά» του Μίμη Πλέσσα , το χορευτικό ζεύγος Βαγγέλης Σειλινός- Ελένη Προκοπίου και στο ελαφρό τον Φώτη Πολυμέρη ( « Το βεσπάκι, το κορίτσι μου κι εγώ»).
 Πατησίων και Τροίας 34 , στη «Μυρτιά» ο ανυπέρβλητος Γρηγόρης Μπιθικώτσης και ο Τάκης Σαγιώρ με το μπαλέτο του ενώ τέρμα Πατησίων, στου « Καλαμπόκα» ο Ίκαρος Κανελλόπουλος παρουσιάζει ένα πλούσιο μουσικό πρόγραμμα,στο οποίο συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, η Νάντια Κωνσταντοπούλου, ,ο τραγουδιστής της τζαζ Παντελής Τιτάκης και οι «Τροβαδούροι της Αθήνας» ( ταμπλ ντ’οτ δρχ. 90)
 Παρακάτω, στις τρεις Γέφυρες ,στου «Καρυστινού» με πιο ακριβό ( από τα προαναφερθέντα) ταμπλ ντ’οτ, που φθάνει τις 140 δρχ «το κεφάλι» διεθνές πρόγραμμα με το ιταλικό κουαρτέτο Johon Boccardo, τις τραγουδίστριες Labruna και Pilar, την ατραξιόν Jam Samy και τον νεοεμφανιζόμενο κωμικό Χάρι Κλυν!
 Αλλά και προς το επίνειο, το πρόγραμμα αποκτά... παγκόσμια χαρακτηριστικά. Στο κέντρον διασκεδάσεως ΝΤΕΛΛΙΣ , η ειδικώς αφιχθείσα ιταλίδα βεντέτα Ροζίνα, Φακριέ Χανούμ στο τουρκικό τραγούδι, ανατολίτικοι χοροί με τη Νεσμέ Χανούμ και ο νέος τραγουδιστής Λάκης Χαλκιάς ( που αργότερα θα κάνει τη δική του σοβαρή διαδρομή στο πεντάγραμμο).

Κατ' οίκον

 Στο « κατ’ οίκον» ρεβεγιόν , τα βιβλία κυριαρχούν στην ανταλλαγή δώρων.
- « Θουκιδίδου Ιστορίαι»- Μετάφρασις Ελ. Κ . Βενιζέλου ( τιμή δρχ. 100)
- Ι.Μ Παναγιωτόπουλου « Η Κύπρος ένα ταξίδι» σε δύο σχήματα ( μεγάλο και μικρό).
- Λέον Γιούρις « Έξοδος» από τις εκδόσεις « Δελφοί».
- Σώτου Πετρά « Θέατρα και θεατρίνοι της παλιάς Αθήνας, έκδοση «θεατρικά Αρχεία».
- Τα « Απομνημονεύματα» του στρατηγού Γρίβα- Διγενή» δρχ. 140 άδετο και δρχ. 175 πανόδετο.
- Του (Ακαδημαϊκού) Πέτρου Χάρη « Η Κίνα έξω από τα τείχη».
- Το ειδικό « τα διαρκή ευρετήρια νομολογίας και νομοθεσίας» του Σταμάτη Αμερικάνου.
- Μιλτιάδη Μαλαίνου « Το σημειωματάριο του Βλάση Ρούμελη»  ( γ’ τόμος).
- Γιώργου Θεοτοκά « Πνευματική πορεία»
- Αντώνη Σαμαράκη «Αρνούμαι»
- Δημήτρη Σαπρανίδη « Το χρονικό του 1961, όπως το είδαν οι γελοιογράφοι»
- Άθου Δημουλά «Αυτή η πραγματικότητα και η άλλη»,
- Νίκου Καζαντζάκη « Αναφορά στον Γκρέκο» , εκδόσεις « Δωρικός»
 Για μαρξιστικού περιεχομένου δεν γίνεται λόγος. Η ( βασιλευομένη) κοινοβουλευτική δημοκρατία κάνει εκπτώσεις! Οι τόποι εξορίας είναι ανοικτοί κι εκεί κάνουν ρεβεγιόν εκατοντάδες πολιτικοί κρατούμενοι...

Στην Οδό Μουρούζη

 Σ’ένα αστικό σπίτι πάντως, έχουν μεγάλη χαρά αφού « ο υφηγητής Κωνσταντίνος Αντ. Σαμαράς, διευθυντής της καρδιολογικής κλινικής του θεραπευτηρίου « Ευαγγελισμός» επανήλθεν εκ του επιστημονικού του ταξιδίου εις Ηνωμένας Πολιτείας Αμερικής». (από τον Τύπο της εποχής). Το  σπίτι αυτό βρίσκεται στην οδό Μουρούζη , στον αριθμό 10, και ο ηλικίας 9 ετών μικρός Αντωνάκης (σ.σ ο σημερινός πρωθυπουργός) δεν μπορεί να κρύψει τη χαρά του!
 Προσβλέπει, πιθανόν και σε μια αυριανή βόλτα με τον πατέρα του (με τον οποίο εικονίζεται στη φωτογραφία του κειμένου) στο Ζάππειο, όπου από τις 17 Δεκεμβρίου και μέχρι τις 7 Ιανουαρίου υπάρχει «διαρκές και χαρούμενο ψυχαγωγικό πρόγραμμα. Από τη μεγάλη θεατρική και κινηματογραφική σκηνή του Μεγάρου».


Στοιχεία απο τα Επτάνησα

 Κι ενώ όλα αυτά συμβαίνουν στην Αθήνα,στο Αργοστόλι ένας παμπόνηρος νεαρός Κεφαλονίτης ο Γιώργος Κουρής ( ο μετέπειτα ιδιοκτήτης της «Αυριανής»)  δεν κάνει ρεβεγιόν. Βρίσκεται στα γραφεία της εφημερίδας του « Φωνή της Κεφαλονιάς» και συλλέγει στοιχεία για τις εκλογές της βίας και της νοθείας. Βρίσκει τους πρώτους 33 Κεφαλονίτες που συμμετείχαν στο « όργιο του Χαϊδαρίου» και τα δημοσιεύει με αύξοντα εκλογικό αριθμότου καθενός. Ουδείς εξ αυτών είναι κάτοικος Χαϊδαρίου. Άλλος Νέας Υόρκης, άλλος Ψυχικού, άλλος Κολιάτσου,άλλος Βικτωρίας, άλλος Περισσού και μία... Αγίου Πέτρου!!!
Τα έξι πρώτα χαρακτηριστικά παραδείγματα με τη γραφή της εποχής :
α) Ο υπ’ αριθ. 312 Πετράτος Ανδρέας, του Κωνσταντίνου, αποφοίτησε το 1960 από την Εμπορικήν Σχολήν Αργοστολίου. Στις 13 Ιουλίου κατετάγη εις το Πεζικόν, υπηρετεί δε ήδη εις το Χαϊδάρι. Και το 1961 ανεγράφη εις τους εκλογικούς καταλόγους Χαϊδαρίου!...Ασφαλώς δε, θα εψήφισε και εις τους στρατιωτικούς, βάσει καταστάσεων!...
β) Η  υπ’ αριθ. 441 Πυλαρινού Όλγα, του Γεράσιμου, εγκατεστάθη οικογενειακώς το πρώτον εις Αθήνας το 1956 και απέθανε πάσχοντα εκ καρκίνου πολύ ΠΡΟ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ.
γ) Ο υπ’ αριθ. 281 Βανδώρος Παναγιώτης του Γεωργίου , κατοικεί εις την πλατείαν Μπουρνάζι του Περιστερίου,είναι  δε νυν κάτοικος Ν. Υόρκης πολύν χρόνον προ των εκλογών!
δ)  Ο υπ’ αριθ. 394 Δρακόπουλος Σπυρίδων, του Γερασίμου, κατοικεί συνεχώς και μονίμως μετά της οικογενείας του εις Ληξούριον έως το έτος 1961, όποτε απελύθη των τάξεων του Στρατού. Κατά τας τελευταίας εκλογάς της 29ης Οκτωβρίου εψήφισεν εις το Α΄ τμήμα Ληξουρίου φανερά την Ε.Ρ.Ε
ε) Η  υπ’ αριθ. 495 Πετρίτση Φαίδρα του Ρ. , συγγενής του πρώην υπουργού Εργασίας κ. Αριστ. Δημητράτου, μόνιμος κάτοικος του χωριού Σπαρτιών Κεφαλληνίας.
στ)  Ο υπ’ αριθ. 221 Γιαννάκης Θεοχάρης του Κωνσταντίνου , κάτοικος Αγίας Ειρήνης, μετώκησεν εις Αθήνας το 1958 και εγκατεστάθη εις το Ψυχικόν.

*Δημοσιεύθηκε στην ΑΥΡΙΑΝΗ της 24ης Δεκεμβρίου 2011